Vogelweekend Noord-Nederland 23 – 26 mei 2025

De vogelgebieden in de noordelijke provincies Groningen, Friesland en Drenthe zijn voor onze dagexcursies net iets te ver, tijd dus om na een paar jaar afwezigheid weer een lang vogelweekend te organiseren. En hoe fijn dat een van onze leden, Ingmar, oorspronkelijk uit deze regio vandaan komt en veel gebieden heel goed kent, we hebben dus meteen een goede gids.
Al snel bleek dat er voldoende belangstelling was en binnen een paar dagen was het weekend volgeboekt. Naast een aantal vertrouwde weekendgangers was het goed om te zien dat er veel leden bij zijn die tot nu toe alleen op dagexcursies zijn meegeweest.

Op vrijdagochtend 23 mei vertrokken we met 14 personen richting het noorden. Vrolijke gezichten, mooie wensenlijsten qua vogelsoorten, parate verrekijkers en camera’s en tassen vol met boodschappen …. we zijn er klaar voor!

Al voor het bereiken van onze eerste bestemming, Diependal Oranje, kwam de eerste auto al met een mooie melding. Een rode wouw vloog laag over de weg bij de Drentse Hoofdvaart.
Bij het uitstappen bij Diependal liet een spotvogel zijn uitgebreide zang horen en ook de gele kwikstaarten en geelgors lieten zich zien.
Een wandeling langs de plassen leverde o.a. lepelaar, grote zilverreiger, tuinfluiter, koekoek en raaf op, maar de gehoopte roodhalsfuut bleef buiten beeld.
Via een lange tunnel kwamen we in de vogelhut en daar werd ons verteld dat de roodhalsfuten het de laatste jaren helaas erg slecht doen en bijna niet meer hier broeden. Wel konden we genieten van een paartje wilde zwanen en zomertalingen.

VWG Alphen aan de rand van het Fochteloërveen
VWG Alphen aan de rand van het Fochteloërveen

Op een ander plasje lag een mannetje witoogeend (te slapen) en zwom ook een gouden taling. Deze hoort hier niet thuis en telt dus niet mee voor de lijst. In het riet en de bosjes lieten blauwborst en roodborsttapuit zich schitterend bekijken. De tijd vliegt, dus op naar het volgende gebied, het bijzondere Fochteloërveen op de Drents/Friese grens. Vanaf uitkijktoren ‘de Zeven’ heb je vanaf hoogte een geweldig uitzicht over het gebied, maar de wandeling door het bos naar de uitkijktoren leverde ook al veel moois op met grauwe vliegenvanger, een zeer actieve zwarte specht en een prachtig vuurgoudhaantje.
Vanuit de toren werden op afstand wel wat roofvogels gezien, maar verder was het vrij rustig. Het uitzicht maakte veel goed! Even in de auto naar een ander stukje van het Fochteloërveen om hier een kleine wandeling te maken. De geelgorzen en grauwe klauwieren kregen de nodige aandacht en ook werden op enige afstand meerdere keren kraanvogels gezien en gehoord. Door de stevige wind was het voor de kleine vogels wat lastiger en het verwachte paapje werd slechts door enkelen van ons gezien.

Geelgors tussen begroeiing
Geelgors – Ron Hassing

Inmiddels was het tijd om verder noordwaarts te gaan, naar de huisjes op een mooi gelegen park aan het Zuidlaardermeer. Veel water, veel groen, een goede omgeving om ook hier wat leuke vogels te zien en dat lukte al snel met o.a. gekraagde roodstaart, goudvink en groene specht.
Na een makkelijke patat en snackmaaltijd in een friettent in Zuidlaren bezochten we het Tusschenwater, een relatief nieuw natuurgebied ten zuidoosten van het Zuidlaardermeer.  Op de eerste plek veel eenden en steltlopers zoals slobeend, smient, kleine plevier en oeverloper.
Op een tweede locatie werden we meteen na het uitstappen verrast door een luid roepende kwartel in een veldje vlak langs de weg. Ook aanwezig: een kleine lepelaarkolonie, een vreemd zingende blauwborst, bosrietzanger, veldleeuwerik en een fraaie dwergmeeuw.
De dag werd afgesloten met een drankje en verhalen over de waargenomen en te verwachten soorten voor de overige dagen.

Dag 2


Na het ontbijt eerst even vanaf het park uitkijken over het Zuidlaardermeer. Dit leverde meteen de eerste witwangsterns, zwarte sterns en ijsvogel op. Een goede start van de dag.
Vandaag staan de grauwe kiekendieven van het Groningse Oldambt op het programma. Een soort die bij iedereen hoog op het verlanglijstje staat omdat ze in onze omgeving vrijwel nooit te zien zijn, hooguit een keer een doortrekker. Na een rit waarbij we vele roeken zagen, kwamen we aan in de uitgestrekte polders rondom de gehuchten Drieborg en Hongerige Wolf. Op het afgesproken punt ontbrak een van de vijf auto’s, zij waren verkeerd gereden maar hadden al wel de eerste grauwe kiekendief te pakken. Eenmaal weer bij elkaar reden we de polders door en zagen regelmatig bruine kieken, maar de grauwe wilde niet meteen lukken. Na een tijdje bleef de laatste auto achter en kwam er een appje: “hier terug”. Dat appje was niet meteen duidelijk voor allen, maar al snel begreep iedereen dat de grauwe kiekendieven in beeld waren, een mannetje en vrouwtje tegelijk. Ze lieten zich mooi bekijken en waren ook af en toe aan het baltsen, schitterend. We hebben lang van de vogels kunnen genieten en op een gegeven moment kwamen er zelfs een 3e en een 4e vogel bij en werd er nestmateriaal aangevoerd. Hier doen we het voor!

Grauwe kiekendief met gras in snavel
Grauwe kiekendief – Marcel Wulterkens

Op andere plekken wilde het niet lukken om meer grauwe kiekendieven te vinden, maar de bruine kiekendief was wel massaal aanwezig.
Iets verderop wist Ingmar nog een mooie plek aan de Dollard met kans op steltlopers en meer. Al snel werd hier een zeearend ontdekt die even zat te rusten op het drooggevallen slik.


Ook de steltlopers waren in grote aantallen aanwezig, maar wel op behoorlijke afstand. Fraaie zilverplevieren in zomerkleed, kanoet, rosse grutto, maar ook volop huis- en boerenzwaluwen en pijlstaart.
Een stukje noordelijker langs de Dollard hebben we een mooie wandeling gemaakt en zagen o.a. zwartkopmeeuw en noordse stern tussen de visdieven.
Op de route terug naar de huisjes maakten we nog een stop in de Onnerpolder. We zagen hier o.a. steltkluut, witwangstern en geoorde fuut.
Door de regen geen avondprogramma qua vogels, maar wel een gezellig diner met elkaar. En dan kom je er zomaar achter dat vogelaars die normaal best wel gek zijn op zangers, niet alle zangers in hun favorietenlijstje hebben staan …..

Bruine kiekendief biddend
Bruine kiekendief – Jeroen Verburg

Dag 3

Zoals voorspeld begon deze dag met regen, maar gelukkig zagen we dat het vooral tijdens de autorit naar het Lauwersmeer zou zijn en vervolgens droog zou worden.
Op de route werd eerst een extra stop ingelast bij een kleine zandafgraving, hier was de dag ervoor een breedbekstrandloper ontdekt. Al snel vonden we deze terug en voor velen was dit een nieuwe soort.

Breedbekstrandloper in de modder
Breedbekstrandloper – Marcel Wulterkens

Bij het Lauwersmeer was de eerste stop bij het Jaap Deensgat, waar al enkele dagen een blauwvleugeltaling aanwezig was. Deze liet zich al snel zien voor de vogelhut, maar later op de dag bleek dat de vogel een beschadigde vleugel had en ergens was ontsnapt. Gelukkig waren er ook veel andere vogels te zien zoals twee brilduikers (die je normaal vooral in de winter ziet), casarca’s, drieteenstrandloper en volop boerenzwaluwen die rakelings langs je heen vlogen.
De cetti’s zanger die vanuit het zuiden steeds verder noordwaarts trekt, liet zich ook luidkeels horen en een paartje blauwborst en winterkoning waren volop bezig met voedsel aanvoeren naar hun nest. Een tijdje stilstaan is vaak ook productief en leverde o.a. baardman, raaf, een roepende kwartel en een vliegende roerdomp op. 
Ondanks de stevige wind leverde een stukje bossig terrein de gewenste/verwachte wielewaal op, maar ook appelvink, grauwe vliegenvanger en bosrietzanger.
Vanaf een uitkijkpunt zagen we meerdere zeearenden en ook de bruine kiekendieven zag je hier volop.

Een rondje langs de haven van Lauwersoog leverde niet veel meer op dan een lekker visje en belegde broodjes maar ook dat is af en toe erg welkom.
Een favoriete plek langs het Lauwersmeer is de Ezumakeeg en ook ditmaal stelde het niet teleur. Vooral aan de zuidkant waren volop steltlopers aanwezig, al waren de aantallen al duidelijk lager dan de week ervoor. Nog altijd waren er honderden vogels te bekijken en vooral de bontbekplevier was massaal aanwezig. Tussen de bontbekjes liepen enkele schitterende kemphanen, mooi gekleurde krombekstrandlopers, kleine en Temmincks strandlopers en ook een vrij zeldzame gestreepte strandloper. Roofvogels als bruine kiekendief en slechtvalk zorgden af en toe voor paniek tussen de vogels, maar leverde ons mooie vliegshows op.

Bontbekplevier, kleine strandloper en gestreepte strandloper
Bontbekplevier, kleine strandloper en gestreepte strandloper (Marcel Wulterkens)

Aan de noordkant waren minder vogels aanwezig maar een paar prachtige gekleurde kanoeten, een langsvliegende zeearend en een paar steltkluten waren hier ook zeker de moeite waard.
Na een hapje eten maakten we nog een avondwandeling door de Onlanden. In het riet op diverse plekken baardmannetjes en snor, een roepende waterral en op het water geoorde futen. Een mooi einde van een lange vogeldag, al werd de dag voor enkelen nog iets langer omdat ze nog even gingen luisteren naar de jonge bosuilen die niet ver van het park zaten.

Lepelaar in water
Lepelaar – Jeroen Verburg

Dag 4

Alweer de laatste dag van het vogelweekend. Om de witwangsterns nog wat beter te zien bezochten we een ander hoekje langs het Zuidlaardermeer. Op het weggetje erheen zat een volwassen zeearend in een boom naast een nest waar ze voorgaande jaren succesvol gebroed hebben.  Ook de witwangsterns vlogen al snel langs ons heen en lieten zich een paar keer fraai zien en horen. De aantallen leken wel wat minder dan voorgaande jaren, maar wellicht dat een deel van de vogels nog niet gearriveerd was.

Witwangstern in de lucht
Witwangstern – Ron Hassing

Een poging tot het vinden van een steppekiekendief, waarvan de exacte locatie niet bekend werd gemaakt, leverde nog wel de vondst van een broedpaartje grauwe kiekendieven op.
Het Drents-Friese Wold mag je in deze regio ook zeker niet overslaan. Landschappelijk heel mooi en afwisselend, maar ook een erg groot gebied. Onze eerste stop was bij het Doldersummerveld waar wielewaal, geelgors en boompieper de nodige aandacht kregen. Ook zit hier vaak de draaihals, maar omdat het nu midden in de broedperiode was, zijn ze stil en lastig te ontdekken.
De lucht werd afgetuurd voor roofvogels en uiteindelijk leverde dit wederom een zeearend op.

Zeearenden
Zeearenden (Jeroen Verburg)

Tijdens een laatste wandeling verderop in het Drents-Friese Wold konden we nog wat soorten aan onze weekendlijst toevoegen: bonte vliegenvanger, fluiter en kuifmees. Een zwarte specht die insecten aan het eten was in een vermolmde boomstronk was ook nog een leuk extraatje.
Tijd om het weekend af te sluiten en weer richting Alphen te vertrekken.

De eindscore: volop gezelligheid, mooie natuurgebieden en 145 vogelsoorten, een geslaagd vogelweekend!

Uitkijkpunt Tusschenwater
VWG Alphen kijkend naar een dwergmeeuw bij het Tusschenwater

Birdrace Alphen 2025

Logo IVN 50 Jaar

Birdrace Alphen 2025

ter ere van 50 jaar IVN Alphen aan den Rijn

Op maandag 21 april kwamen in alle vroegte ruim 20 enthousiaste vogelliefhebbers naar Bezoekerscentrum Veenweiden. Ter ere van het 50-jarig bestaan van IVN Alphen aan den Rijn organiseerden de Vogelwerkgroep en IVN de allereerste Birdrace in Alphen aan den Rijn. De vogelaars hadden zich niet laten weerhouden door het miezerige weer en stonden klaar voor een ochtend vogels zoeken in de gemeente.

Het doel van de Birdrace was om in een ochtend met een team minstens 50 verschillende vogelsoorten te vinden binnen de grenzen van de gemeente Alphen aan den Rijn. Het team dat de meeste soorten zou vinden, zou winnaar worden van de Birdrace. Er werden 5 teams gemaakt en na een korte uitleg konden de teams op pad. Er was geen tijd te verliezen want dat kon zomaar een paar soorten schelen!

Blauwborst (foto Stef Strik)
Blauwborst (foto Stef Strik)

De teams kozen voor zeer verschillende tactieken. Zo was er een team met fanatieke fietsers dat meteen vertrok richting het Bentwoud om daar vogels te vinden die in de rest van de gemeente minder voorkomen. Andere teams kozen er juist voor om dichterbij te blijven en enkele gebieden grondig af te speuren.

Al gauw bleek dat 50 soorten een gemakkelijk haalbaar doel was. Na een rondje door het Heempark zaten de meeste teams al rond de 40 soorten en toen om 9.00 uur de eerste tussenstanden werden doorgegeven zaten er al teams boven de 50 soorten. Voor de winst moesten er dus nog veel meer soorten worden gevonden!

Tegelijkertijd bleek dat veelvoorkomende soorten ineens heel lastig kunnen zijn. Waar waren deze ochtend bijvoorbeeld de spechten? De groene spechten hielden zich heel stil en een enkel team kwam zelfs terug zonder een grote bonte specht te hebben gevonden, een soort die je normaal gesproken altijd wel ergens ziet of hoort! De late trekvogels waren nog op trek vanuit het zuiden, waardoor het nog heel moeilijk was om een boomvalk of gierzwaluw te vinden. En waar vind je in Alphen nog ringmussen of veldleeuweriken? Hoe kunnen alle teams de koekoek hebben gemist? Zo bleek een Birdrace zijn eigen uitdagingen te kennen.

Gelukkig werd het in de loop van de ochtend droog en kon er door alle teams heerlijk worden gevogeld. De bekende gebieden in de gemeente werden bezocht, zoals Zegersloot, Zaans Rietveld, Weteringpad, Compierekade en Spookverlaat. Ook bezochten sommige teams het Bentwoud, De Wilck of juist het industrieterrein en de Oosterbegraafplaats.

Staartmees
Staartmees

Om 12.30 uur moesten de teams weer terugkeren in het bezoekerscentrum. Dit lukte alle teams op het nippertje, een paar minuten werden door de jury nog net door de vingers gezien. Meteen bij aankomst begon het vergelijken. Hebben jullie die zomertalingen gezien? Heeft iemand een blauwborst? De lijsten met aangekruiste soorten werden ingeleverd bij de jury en in spanning werd afgewacht.

Na grondige controle bleek dat er 2 teams waren uitgekomen op maar liefst 82 soorten! De 1e prijs werd daarom gedeeld. Tot verrassing van velen waren dit juist teams die niet zo veel afstand hadden afgelegd. Een extra prijs werd uitgereikt aan het team met de meest bijzondere vogelsoort van de dag. Die prijs ging naar het team dat in de Wilck een groep dwergmeeuwen had ontdekt. Een hele bijzondere waarneming voor onze gemeente!

Na de prijsuitreiking kon er worden genoten van een overheerlijke lunch die werd aangeboden door het IVN. Daarbij kon er nog volop verder worden nagepraat over de Birdrace. En werd er ook al gespeculeerd over een nieuwe race in 2026, dus wie weet is er een leuke terugkerende activiteit ontstaan. Door alle teams samen werden in totaal 98 vogelsoorten waargenomen, een fantastisch aantal voor een ochtend vogels zoeken en ook een bevestiging van wat de vogelaars natuurlijk allang weten, namelijk dat er in de gemeente Alphen aan den Rijn ontzettend veel leuke vogels te zien zijn.

Totaallijst soorten Birdrace Alphen 2025

(X) Soort
X Grote Canadese Gans
X Brandgans
X Grauwe Gans
Kolgans
X Knobbelzwaan
X Nijlgans
X Bergeend
X Zomertaling
X Slobeend
X Krakeend
Smient
X Wilde Eend
Pijlstaart
X Wintertaling
Tafeleend
X Kuifeend
Nonnetje
Grote Zaagbek
Middelste Zaagbek
X Fazant
Kwartel
X Gierzwaluw
Koekoek
X Holenduif
X Houtduif
X Turkse Tortel
Waterral
X Waterhoen
X Meerkoet
X Dodaars
X Fuut
X Scholekster
X Kluut
Goudplevier
X Kleine Plevier
X Kievit
X Regenwulp
X Wulp
X Grutto
Houtsnip
X Watersnip
Oeverloper
X Witgat
Bosruiter
X Tureluur
Zwarte Ruiter
Groenpootruiter
Kemphaan
Zwarte Stern
X Visdief

(X) Soort
X Kokmeeuw
X Zwartkopmeeuw
X Stormmeeuw
Pontische Meeuw
X Zilvermeeuw
Geelpootmeeuw
Grote Mantelmeeuw
X Kleine Mantelmeeuw
X Ooievaar
X Aalscholver
X Lepelaar
X Roerdomp
X Kwak
Kleine Zilverreiger
X Grote Zilverreiger
Koereiger
X Blauwe Reiger
X Purperreiger
X Sperwer
X Havik
X Bruine Kiekendief
Blauwe Kiekendief
X Buizerd
X IJsvogel
X Grote Bonte Specht
X Groene Specht
X Torenvalk
X Boomvalk
X Slechtvalk
X Halsbandparkiet
X Gaai
X Ekster
X Kauw
X Zwarte Kraai
X Pimpelmees
X Koolmees
X Veldleeuwerik
X Oeverzwaluw
X Boerenzwaluw
X Huiszwaluw
X Cetti’s Zanger
X Staartmees
X Fitis
X Tjiftjaf
X Rietzanger
X Kleine Karekiet
Bosrietzanger
Spotvogel
Snor
X Sprinkhaanzanger

(X) Soort
X Zwartkop
X Tuinfluiter
Braamsluiper
X Grasmus
Vuurgoudhaan
X Goudhaan
X Winterkoning
Boomklever
X Boomkruiper
X Spreeuw
X Zanglijster
Koperwiek
X Merel
Kramsvogel
Grauwe Vliegenvanger
X Roodborst
X Nachtegaal
X Blauwborst
Zwarte Roodstaart
Paapje
Roodborsttapuit
Tapuit
X Ringmus
X Huismus
X Heggenmus
X Gele Kwikstaart
Grote Gele Kwikstaart
X Witte Kwikstaart
X Graspieper
Waterpieper
X Vink
Keep
Appelvink
X Groenling
X Kneu
Barmsijs
X Putter
Sijs
X Rietgors

Extra soorten:
X Dwergmeeuw
X Steenuil

Berkheide, Wassenaarse slag, Ganzenhoek vogelexcursie zondag 24 april 2025

Op zondag 27 april 2025 maakte de IVN-Vogelwerkgroep Alphen aan den Rijn een excursie naar duingebied Berkheide in Wassenaar. Met negen deelnemers is een stevige duinwandeling gemaakt om vooral de aanwezige zangvogels te spotten.

Het was een mooie zonnige dag, goede temperatuur en prima zicht.

Vogelaars in duingebied Berkheide in Wassenaar
Duingebied Berkheide in Wassenaar (foto Stef Strik)

De waargenomen vogelsoorten (63):

Dodaars
Fuut
Aalscholver
Knobbelzwaan
Blauwe reiger
Grauwe gans
Grote Canadese gans
Wilde eend
Krakeend
Kuifeend
Tafeleend
Krooneend
Eider
Meerkoet
Waterhoen
Kievit
Kokmeeuw
Zilvermeeuw
Kleine mantelmeeuw
Visdief
Grote stern

Buizerd
Sperwer
Koekoek
Grote bonte specht
Houtduif
Holenduif
Boompieper
Graspieper
Boomleeuwerik
Veldleeuwerik
Oeverzwaluw
Boerenzwaluw
Gierzwaluw
Winterkoning
Heggenmus
Roodborst
Grote lijster
Zanglijster
Merel
Blauwborst
Nachtegaal

Tjiftjaf
Fitis
Zwartkop
Tuinfluiter
Grasmus
Braamsluiper
Sprinkhaanzanger
Roodborsttapuit
Gekraagde roodstaart
Koolmees
Pimpelmees
Kuifmees
Boomkruiper
Huismus
Kneu
Ekster
Gaai
Zwarte kraai
Vink
Putter
Rietgors