Noord-Holland 11 september 2022

Na de zomerpauze was het tijd om weer op excursie te gaan en een rondje Noord-Holland was de eerste excursie op de planning. Het weer deed nog zomers aan, waarbij vooral door het ontbreken van de wind het behoorlijk warm aanvoelde en je af en toe het idee kreeg dat het nog geen “vogeltijd” was.

Onze eerste stop was op een niet heel natuurlijk locatie: rondom de landingsbanen van Schiphol. Naast de vele grote, lawaai makende metalen “vogels”, trekken de kale akkers er omheen ook best wel wat vogels aan. Een groep van 27 patrijzen was het meest opvallend, in onze omgeving zien we ze amper en dan op zo’n locatie een enorme groep. Qua roofvogels waren een buizerd, sperwer en diverse torenvalken aanwezig en qua zangvogels witte en gele kwikstaarten, putters en kneutjes.

Vervolgens weer de auto in en richting de kust bij Camperduin en de Hondsbossche Zeewering. De oude zeewering is ca. 10 jaar geleden versterkt door het opbrengen van zand en daar tussen de duinen vormt de oude dijk een geul die aantrekkelijk is voor vogels én vogelaars. De afgelopen jaren zijn hier al flink wat leuke vogelsoorten ontdekt en ook wij hadden het geluk dat we binnen een paar minuutjes een draaihals konden bekijken. De vogel hopte van struik naar struik, maar ging vaak mooi bovenin zitten om zich steeds wat dichterbij te laten bewonderen. Rondom de draaihals zagen we meerdere roodborsttapuiten in diverse kleden: man, vrouw en juveniel. Verder scharrelden er wat graspiepers en tapuiten door de geul en een jagende sperwer deed z’n best om een onoplettende vogel te verschalken.

Draaihals
Draaihals

Eenmaal door de geul heen, zijn we richting strand gelopen om te kijken of er nog wat zeevogels te vinden waren. Zelfs op het strand was het windstil en twee grijze zeehonden kwamen regelmatig met hun kop boven water tussen de late badgasten in. Verder over zee vlogen vooral groepjes zwarte zee-eenden, maar ook een groep eiders, wat steltlopers en diverse grote sterns. Na een tijd zoeken werden ook twee kleine jagers gevonden die op flinke afstand achter de meeuwen aanjaagden.

Een wandelingetje terug richting auto bracht ons bij het gebiedje De Putten dat nu vooral bevolkt werd door een grote groep goudplevieren die zich ook flink lieten horen. De meeste vogels waren al in winterkleed, maar een deel van de vogels had nog deels zomerkleed met zwarte buiken. Andere steltlopers die ook aanwezig waren: bonte strandloper, kanoet, bontbekplevier en rosse grutto.

Goudplevier
Goudplevier

In dit deel van Noord-Holland vind je veel bollentelers en aan het eind van de zomer zetten die een deel van hun land onder water om de schadelijk aaltjes te bestrijden. Deze veldjes zijn dan weer geliefd bij vogels en kunnen mooie waarnemingen opleveren. Wij zagen hier vooral kemphanen in diverse pluimage, maar ook een paar watersnippen en bonte strandlopers.

Iets verderop werden twee grauwe franjepoten gemeld en dit was een mooie volgende stop voor ons. Echter werden we onderweg, ter hoogte van het Zwanenwater, alweer opgehouden door een paar jagende valkjes boven de weg waarbij we twijfel hadden over boomvalk/roodpootvalk. Gelukkig was er een parkeerplaatsje en konden we 3 valken af en toe mooi zien jagen achter de libellen aan. Aan de hand van de foto’s bleken onze valkjes toch “gewone” boomvalken te zijn, alhoewel er hier deze dag ook roodpootvalken gezien en gefotografeerd zijn.

Boomvalk
Boomvalk

Binnen korte tijd kwamen we aan bij de plek waar de grauwe franjepoten gemeld waren en deze kwamen ook meteen bij ons in de kijker. Ze waren volop aan het foerageren met hun onmiskenbare drukke gedrag en kwamen af en toe best mooi dichtbij. Bijzonder detail: in dit kleine afgelegen gebiedje hebben we al 2 x eerder rosse franjepoten gevonden tijdens onze vogelwerkgroep-excursies. Nu dus ook de grauwe, blijkbaar een goed gebiedje voor franjepoten.

Grauwefanjepoot
Grauwefanjepoot

De tijd vloog voorbij en voor de oostkant van Noord-Holland bleef weinig tijd over. Helemaal omdat we moesten omrijden wegens een afsluiting. Gelukkig lukte een stop bij de waterberging van Twisk nog wel en hier stonden redelijk veel steltlopers in de plas. We zagen vooral veel kemphanen en goudplevieren, maar ook een paar kluten en als leukste soort een paar krombekstrandlopers.

1. Fuut
2. Aalscholver
3. Blauwe reiger
4. Grote zilverreiger
5. Ooievaar
6. Lepelaar
7. Knobbelzwaan
8. Grauwe gans
9. Brandgans
10. Rotgans
11. Nijlgans
12. Bergeend
13. Wilde eend
14. Smient
15. Krakeend
16. Wintertaling
17. Slobeend
18. Tafeleend
19. Kuifeend
20. Eider
21. Zwarte zee-eend
22. Bruine kiekendief
23. Buizerd
24. Sperwer
25. Torenvalk
26. Boomvalk
27. Fazant
28. Patrijs
29. Waterhoen
30. Meerkoet
31. Scholekster
32. Kluut
33. Bontbekplevier
34. Goudplevier
35. Kanoet
36. Bonte strandloper
37. Krombekstrandloper
38. Kieviet
39. Kemphaan
40. Watersnip
41. Tureluur
42. Oeverloper
43. Rosse grutto
44. Wulp
45. Grauwe franjepoot
46. Kleine jager
47. Kokmeeuw
48. Stormmeeuw
49. Zilvermeeuw
50. Kleine mantelmeeuw
51. Grote mantelmeeuw
52. Visdief
53. Grote stern
54. Houtduif
55. Holenduif
56. Turkse tortel
57. Boerenzwaluw
58. Draaihals
59. Graspieper
60. Witte kwikstaart
61. Gele kwikstaart
62. Spreeuw
63. Ekster
64. Gaai
65. Kauw
66. Zwarte kraai
67. Tjiftjaf
68. Tapuit
69. Roodborsttapuit
70. Merel
71. Huismus
72. Putter
73. Sijs
74. Kneu
75. Rietgors

Excursie Nachtzwaluw op de Utrechtse Heuvelrug (02-07-2022)

Eindelijk is het zover, zaterdag 2 juli 2022 om 19:15 uur parkeren we bij het Pannenkoekenhuis aan de Doornseweg in Woudenberg waar de excursie start!
Stef Strik, onze natuurgids, vertelt bij aanvang van de wandeling de dertien deelnemers wat het programma is voor deze avond. We hebben uiteraard in de hoofdrol de nachtzwaluw! Afgelopen dagen waren maar liefst zes nachtzwaluwen gespot en gemeld bij waarnemingen.nl, hopelijk hebben wij dit geluk ook!

Aantal weetjes over de nachtzwaluw:

De nachtzwaluw broedt in Nederland op heidevelden, zandverstuivingen en in open plekken in dennenbossen. Nachtzwaluwen broeden op de grond, op de kale bodem.

Hij rust overdag in het verlengde van een tak en is door z’n schutkleuren daarmee zo goed als onzichtbaar. Hij vliegt geruisloos en is wendbaar, biddend en dan weer glijdend. In de avond en nacht vangen ze grote insecten (nachtvlinders) tijdens de vlucht. De nachtzwaluw is een lange-afstandstrekker die overwintert in tropisch Afrika. Zijn geluid is een zeer kenmerkend en karakteristiek ratelend geluid dat van ver te horen is. Hij is vrijwel alleen in het donker (of late schemer) en in de broedtijd te horen: “Tjurrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr….urrrrrrrrrrrrrr” Ook slaat hij met zijn vleugels tegen elkaar tijdens de balts. Als het mannetje een vrouwtje ziet, vertraagt de ratel en roept hij een nasaal “Krullet”.
Nachtzwaluwen zijn pas tegen tien uur in de avond actief.
Dit betekent dat we ons vanaf 19:15 uur tot 22:00 uur vermaakt hebben in de bossen rondom Austerlitz.

nachtzwaluwenexcursie_2022_groep (Stef)
nachtzwaluwenexcursie 2022 groep (Stef Strik)

Onderweg zijn we verschillende zangvogels tegen gekomen: Boomkruiper, Boomklever, Pimpelmees, Merel, Roodborst, Grote bonte specht, Grauwe vliegenvanger.


Austerlitz
De geschiedenis van Austerlitz gaat terug tot 1804, toen Auguste de Marmont, generaal van Napoleon Bonaparte, de helft van zijn troepen hier liet samenkomen, zo’n 18.000 manschappen, in wat toen het Kamp van Utrecht genoemd werd. Een aantal handelaren streek bij het legerkamp neer om met de soldaten handel te drijven. De Marmont werd later weggeroepen naar oorlogen elders, maar de handelaren bleven, en hun nederzetting was het begin van het dorp Austerlitz. Austerlitz is vooral bekend door de Pyramide, een bouwwerk dat in opdracht van De Marmont werd gebouwd door zijn soldaten. Deze staat echter op Woudenbergs grondgebied. Nadat Napoleon op 2 december 1805 de zogenaamde Driekeizersslag bij Austerlitz (het huidige Slavkov u Brna) in Moravië had gewonnen, besloot zijn broer Lodewijk Napoleon Bonaparte, (die een jaar later Koning van Holland zou worden), de nederzetting en de pyramide de naam Austerlitz te geven.

Rondom Austerlitz of op weg naar de Nachtzwaluw spotplek zagen we de Witte Kwikstaart, Tjiftjaf, Zwartkop, Gierzwaluw, Vink, Boompieper, Zwarte Mees, Gaai, Zwarte kraai, boomleeuwerik, Houtduif, Grote Lijster en Zanglijster.

Pyramide van Austerlitz Foto: Anna-Isabel Weterings
Pyramide van Austerlitz Foto: Anna-Isabel Weterings

Vanaf half 10 hebben we op de plek waar eerder in de week de nachtzwaluwen zijn gespot onze positie ingenomen. Tijdens het wachten zagen we al knorrend meerdere keren de Houtsnip, Boerenzwaluw, Gierzwaluw en de vleermuis (Laatvlieger).

We wachten in spanning af op wat komen gaat …… Foto: Stef Strik
We wachten in spanning af op wat komen gaat …… Foto: Stef Strik

Hmm, denk je dan, we gaan de nachtzwaluw niet meer horen. We wilde hem zo graag zien dat we alle takken in de boom hebben afgespeurd en zelfs dachten hem te zien maar de telescoop wees iedere keer uit van niet……

Nachtzwaluw Foto uit het archief van : Martijn de Jong
Nachtzwaluw Foto uit het archief van : Martijn de Jong

En ineens om tien over tien hoorden we een Tjurrrr………urrrr!! Woooh, dat kan niet waar zijn, woooh wat gaaf we hebben hem maar kort gehoord en willen meer horen…. Iedereen was helemaal happy maar we hadden niet kunnen bedenken dat voordat we terug liepen naar de auto om 23:00 uur we nog veel vaker Tjurrrr….. urrrr zouden horen uit verschillende hoeken en ineens lieten ze zich zien! Ze vlogen echter best wel een op een afstand. En toen kwam er voor mij, maar ik durf te wedden ook voor de overige deelnemers van de excursie een magisch moment! Eén van de nachtzwaluwen vloog recht op ons af en toen ik net dacht jeetje ik moet bukken, wende hij heel makkelijk naar boven en vloog zo over mij en de rest heen. Woooh wat onwijs gaaf!! Zo kicken dit! En mooiere toegift hadden we ons niet kunnen wensen.

Anna-Isabel Weterings

Excursie Nieuwe Driemanspolder (15-05-2022)

De Nieuwe Driemanspolder ligt tussen de gemeenten Zoetermeer, Leidschendam-Voorburg en Den Haag.

jonge scholeksters
jonge scholeksters

De benaming Driemanspolder dateert uit 1668 toen het voormalige turfwingebied werd drooggelegd. De droogmaking kreeg de naam van het aantal bestuursleden: 3.

Tot 2017 was dit nog een agrarische polder, maar tussen 2017 en 2020 is dit gebied volledig op de schop gegaan. Het gebied is omgevormd tot natuur- en recreatiegebied met waterplassen, wandelpaden (7km), ruiterpaden (4,5 km) en fietspaden (12 km). Bij extreme regenval wordt het gebied gebruikt om water op te vangen. Het regenwater kan worden opgeslagen en via leidingen naar zee worden getransporteerd. Het gebied is pas in 2020 opgeleverd maar nu al zijn er allerlei vogels en planten zijn te vinden in dit uitgestrekte gebied.

Om 8 uur afgesproken bij het welbekende parkeerterrein van  golfclub Zeegersloot. De opkomst was wellicht door het mooie weer niet enorm maar dat mocht de pret niet drukken. Marco en ik zijn beginnend vogelaar en wij waren enorm benieuwd wat de excursie ons zou brengen. We maakte op het parkeerterrein kennis met onze gids Martijn en mededeelnemers Toos, Cees en Jeroen. De sfeer zat er meteen al goed in. Met een half uurtje rijden parkeerden we naast de camping bij de Driemanspolder. Eerst even checken of we rondom de parkeerplaats de patrijzen konden vinden maar helaas hielden zij zich goed verstopt. Op het pad langs een rietrand richting de plas zagen we al snel een mooie Blauwborst met een ontbijt in de vorm van een bij of hommel in zijn bek, en verder een Veldleeuwerik en een Rietgors.

Het gebied bestaat grotendeels uit ondiepe plassen, modderige eilandjes, oevers met schrale vlaktes met af en toe een strookje riet tussen de plassen door.

jonge kievit
jonge kievit

Ondanks de prachtige zomerse dag zag je de natuur nog midden in de lente zitten. Het thema van deze dag was toch wel het broedseizoen. Delen van paden waren afgesloten om rust te creëren voor het broeden van de vele water- en weidevogels. We hebben heel veel vogels met hun jongen mogen spotten (ganzen, kieviten, scholeksters, kokmeeuwen) maar ook nog genoeg mama’s op hun nesten zien zitten. Als beginnend vogelaar was het voor mij een lust om alle vogels met hun jongen te zien. Het leukste jong vond ik toch wel de Kievitsjongen. Wat een schatjes! Je ziet al heel duidelijk dat het een jonge versie is van een Kievit door de platte kop en de houding maar wat een schattig donzig bolletje.

We hebben een flinke ronde gelopen waarbij we tussendoor heerlijk aan de rand van een half opgedroogde plas hebben gezeten (kijkend) naar de steltlopers om onze koffiebreak te houden en later zaten we op een bankje, waar we precies met 6 “man” oppasten om te lunchen.

gele kwikstaart
gele kwikstaart

De populairste en meest frequent aanwezige vogel in dit gebied was vandaag toch wel de gele Kwikstaart, die kwamen we overal tegen en meest bijzondere exoot van de dag was de Rosse Stekelstaart die nog even lekker dichtbij kwam om zich met zijn mooie blauwe snavel te laten bewonderen. Ook zaten er wel 18 geoorde futen maar die bleven helaas midden op de plas waardoor ze alleen met de serieuze verrekijkers goed te bewonderen waren.

rosse stekelstaart
rosse stekelstaart

Rond 14 uur werd het zo warm, ondanks het briesje wind,  dat het steeds lastiger werd om nog vogels te spotten. We hadden echter het geluk om vanaf vanmorgen een behoorlijk aantal mooie en soms bijzondere vogels te mogen horen maar ook zien. Lastig om op zondag al om 7 uur op te staan maar de beloning ter plaatse was groot.

Ik heb erg genoten van deze dag, gezelschap en de natuur! Wat een pracht aan vogels hebben we mogen zien.

Onder andere gezien deze dag:

Blauwborst, Gele Kwikstaarten, Rietgorsen, Rietzangers, Veldleeuweriken, Tafeleenden, Meerkoeten, Krakeenden, Wilde eenden, Slobeend, Kuifeenden, Dodaars, Kluten, Knobbelzwanen, Grauwe Ganzen, Canadese Ganzen, Bergeenden, Nijlgans, Tapuiten, Kieviten, Bontbek- en kleine plevieren, Temminck strandlopers, Kleine strandlopers, Rosse Stekelstaart, Witte Kwikstaarten, Steenloper, Krombekstrandloper, Scholeksters, Geoorde futen, Krooneenden, Oeverzwaluwen, Kokmeeuwen, Eksters, Tureluurs, Kneutjes, Graspieper, Huismus, Buizerd.

Voorwaar een mooie opbrengst en dan ben ik er vast nog wel een paar vergeten.
Voor dit gebied van belang: tijdig op, een goede verrekijker meenemen en goede schoenen aan want het is een “groot” gebied. En als extra opdracht: zoek de steenuil die bij een van de boerderijen langs het gebied met enige regelmaat wordt gezien.

Groet en veel vogelplezier,

Anna-Isabel Weterings