VWG Alphen

Ook in de maanden maart en april was er op vogelgebied weer voldoende te melden. Het weer was erg wisselend met na erg warm weer ook opeens weer een lange koude periode. De wintergasten verdwenen, maar gelukkig werden de vogelsoorten van het zuiden uit flink aangevuld, al ging het door de vele noordenwind wat meer druppelsgewijs.

De soort van deze periode was toch wel de griel die door Johan van der Louw werd gezien aan de Batelaan in Koudekerk. Tijdens een rondje polder stond de griel opeens vlak naast de auto. Gelukkig lag de camera klaar voor een snelle close-up want vervolgens vloog de griel de polder in. Ondanks vele zoekende ogen werd hij niet terug gevonden.

Een paartje nonnetjes medio maart in de Wetering langs de Ziendeweg was nog een opmerkelijke winterse waarneming.

De lepelaar begon vroeg in het seizoen en nam steeds verder toe met regelmatig 1 of 2 vogels ter plaatse bij het Zaanse Rietveld. Ook de purperreiger die op 31 maart voor het eerst gezien werd, was er op tijd bij. Pas aan het einde van de maand april werden ze wat vaker gezien. De beste plek voor purperreigers is de Achtermiddenweg, met regelmaat zie je ze hier in de slootkant staan. Dat we beide soorten regelmatig zien heeft alles te maken met de broedlocatie in Nieuwkoop.

Ook de steltlopers komen deze maanden binnen. O.a. kemphaan, kluut, kleine plevier, groenpootruiter en regenwulp. Een echt goede steltloperplek hebben we helaas niet meer binnen ons gebied, de betere plekken zijn o.a. bij de Groene Jonker en Leiderdorp.

De zwartkopmeeuwen verschenen vanaf maart,vooral tussen grote groepen kokmeeuwen op gegierde weilanden. Op 8 april vloog een eerste dwergmeeuw over bij het Zaanse Rietveld, later in de maand volgden er nog enkelen.

Een prachtige rode wouw werd op 29 maart in het Bentwoud gemeld en gefotografeerd. En waar de blauwe kiekendieven nu langzaam afnemen, zien we het aantal meldingen van bruine kiekendieven flink groeien en wordt er flink aan de nesten gewerkt.

Voor visarenden is ook de juiste tijd weer aangebroken, echter valt het in onze regio nog niet mee. Er kwam één melding uit de omgeving van de Ziende bij Zwammerdam, een iets gunstigere plek i.v.m. de nabijheid van de Nieuwkoopse Plassen. Een andere melding kwam uit Hazerswoude.

Ook de zeearend staat weer op de lijst, op 16 april werd deze gezien bij Boskoop en het Zaanse Rietveld. Met de toenemende aantallen in Nederland maken we gelukkig steeds meer kans op deze ‘vliegende deur’.

Voor beflijsters lijkt het Bentwoud een goed gebied en vanaf begin april kwamen de eerste meldingen met later in de maand enkele dagen met 5 tot 9 stuks. Ook vanuit het Zaanse Rietveld werden diverse malen overvliegende beflijsters gezien en op 19 en 29 april waren ze ook langere tijd aanwezig in het gebied.

Een van de overvliegende beflijsters werd vooraf gegaan door twee appelvinken, ook geen alledaagse soort in onze regio. In de aprilmaand zijn in totaal 4 meldingen van appelvinken gedaan.

De gele kwikstaarten kwamen eind van de maand april ook op stoom en op de grens van het Bentwoud en Moerkapelle zie je er dan vaak vele tientallen tussen de schapen. Ook andere plekken in de polders, vooral waar veel vee loopt, zijn geschikte plekken. Zowel in het Zaanse Rietveld als Bentwoud zijn ook engelse kwikstaarten gezien, een ondersoort van de gele kwikstaart. Wellicht duikt komende periode ook de noordse variant met een veel donkerdere koptekening op.

De rouwkwikstaart, een variant op de witte kwikstaart, werd ook enkele malen gemeld op diverse plekken in ons werkgebied.

Aan de Kromme Aar werd een bonte vliegenvanger mooi gezien en gefotografeerd. Helaas was de vogel daarna alweer snel uit beeld.

Een fraai gekleurd mannetje gekraagde roodstaart werd gefotografeerd bij het Spookverlaat.

De nachtegaal laat zich dan wel niet zo makkelijk zien, maar zijn zang is bijna niet te missen. Vooral het Bentwoud is de laatste jaren een goede locatie gebleken voor deze soort.

In de tweede helft van april was er veel doortrek van tapuiten en ook de roodborsttapuiten zien we veel vaker dan enkele jaren geleden. Het paapje was dit voorjaar een stuk lastiger te zien met slechts één melding vanaf het IJsvogelpad.

De zomertaling krijgen we helaas niet zo vaak in beeld, maar dit jaar lieten ze zich gelukkig weer wat meer zien dan de afgelopen paar jaar.

De roerdompen verraden in maart en april hun aanwezigheid door het hoempen van het mannetje. Net als voorgaande jaren kan een rondje Bentwoud fietsen de moeite waard zijn om ze te horen en met voldoende geduld en geluk ook te zien.

De eerste maanden van het nieuwe jaar zitten er alweer op. Nog altijd gelden de corona-maatregelen en kunnen we niet met elkaar op pad. Maar gelukkig komen velen elkaar nog wel af en toe tegen buiten in het veld, zeker in de winterse periode in de 2^e week van februari. Deze winterperiode is ondanks de korte duur voor vele vogels afzien geweest, maar heeft ons als vogelaars heel wat mooie waarnemingen opgeleverd.

Een goede week later startte het voorjaar en naast de heerlijke vogelzang van bijv. merel, zanglijster en heggenmus was dit ook alweer het begin van de komst van zomergasten zoals de grutto. Komende periode zullen vele andere vogelsoorten volgen.

• 

• 

Januari

De siberische tjiftjaf die in december bij Archeon werd ontdekt werd in de eerste maand van het jaar nog eenmaal gezien.

Natuurlijk waren ook de koereigers nog aanwezig, tot zelfs 14 stuks tegelijk. Met de komst van de kou in februari zijn ze verdwenen en via de kust bij Den Haag naar zuid getrokken. Anders zullen enkele exemplaren het waarschijnlijk niet overleefd hebben.

Qua roofvogels was een aanwezige zwarte wouw bij Leiden, Hazerswoude en later de Compierekade een opvallende verschijning. Deze soort is in het verleden in januari nog geen 10x in heel Nederland gezien en werd later nog in Utrecht en Gelderland gemeld.

In de Lagenwaardse polder werd de zeearend ook weer een keer waargenomen, tot nu slechts door 1 persoon en helaas dus blijkbaar geen vaste gast zoals 2 jaar geleden. Veelvuldig aanwezig zijn blauwe kiekendieven, zowel mannetjes als vrouwtjes jagen regelmatig door onze polders. Een bosuil heeft zich weer laten horen in Zegersloot-Noord. Nu met de avondklok is het horen van dit beest beperkt tot de mensen die hier wonen.

Voor het zien van meeuwen moet je naar De Schans (Suez) tegenover de containerterminal. Tussen de vele zilvermeeuwen, kokmeeuwen en stormmeeuwen zijn regelmatig enkele pontische meeuwen (en soms ook geelpootmeeuwen) te vinden.

Waterpiepers laten zich af en toe zien tussen de graspiepers in het Zaanse Rietveld.

Februari

De koude periode in februari zorgde voor veel bevroren wateren en ook het Markermeer en IJsselmeer moesten er gedeeltelijk aan geloven. Als dit gebeurt, dan kun je er op rekenen dat op de diepe plassen zoals de Zegerplas en bevaarbare stukken zoals de Gouwe en Oude Rijn er leuke verrassingen mogelijk zijn. Al flink wat jaren was de Zegerplas een saaie plek aan het worden voor vogelaars maar nu eindelijk werd het weer interessant met duizenden watervogels. Tussen de vele smienten, kuifeenden en krakeenden doken langzaam ook andere soorten op als slobeend, wintertaling en pijlstaart. Na nog wat meer vorst kwamen ook de voor onze regio betere soorten als nonnetje, grote zaagbek en brilduiker.

Veel vogelaarsogen zorgen ook voor meer waarnemingen en al snel werd een mooie winterkleed roodhalsfuut ontdekt die zich regelmatig van dichtbij liet bekijken.

Tijdens het zoeken naar de roodhalsfuut kwam opeens ook een ander fuutje in beeld: een kuifduiker (ook winterkleed). Deze werd slechts door een aantal mensen gezien maar gelukkig zorgde een tweede exemplaar een aantal dagen later in het Aarkanaal en soms ook Zegerplas voor meer gelukkige gezichten.

Rondom de Zegerplas en Kromme Aar lieten de ijsvogels zich veel makkelijker zien dan normaal. Helaas hebben zij het moeilijk met de kou en zijn diverse ijsvogels gestorven. Ook een torenvalk leek zich bij gebrek aan muizen te specialiseren op de felblauwe vogeltjes.

De waterral is op zich best wel aanwezig in ons gebied, maar vaak laten ze zich slecht zien. Ook voor deze soort verandert dit als er ijs ligt. Op diverse plekken zoals de Kromme Aar, Zegerplas, Spookverlaat en het Zaanse Rietveld lieten ze zich soms mooi aan de rand van het riet of op het ijs zien.

De houtsnip was ook een opvallende gast deze periode en werd in grote aantallen gezien. Soms ongelukkig tegen ramen gevlogen of op vreemde plekken in woonwijken maar ook op veel plekken waar bosjes en flink wat beplanting aanwezig is. Vele wandelaars in het Zegerslootgebied, Bentwoud en Zaanse Rietveld zullen een of meerdere exemplaren op hebben zien vliegen. In de sneeuw waren ook volop sporen van de houtsnip te zien en bijna altijd leiden ze naar de voet van de bomen waar wat bladeren liggen. Met wat geduld waren ze soms ook mooi te bekijken, vooral op plekken waar de zon goed scheen en er minder sneeuw lag zoals onder vollere (naald)bomen. Hier waren ze druk op zoek naar wormen om de kou te overleven.

Het bokje, een andere steltloper, was een stuk lastiger om te vinden. O.a. in Woubrugge en bij het Spookverlaat zijn ze wel kortstondig gezien.

Zowel voor als na de vorstperiode waren er soms mooie groepen overvliegende ganzen te zien, waarbij tussen de kolganzen ook een kleine rietgans werd waargenomen.

In het Zaanse Rietveld werd op een baggerig veldje nog een rouwkwikstaart gezien en ook de eerste zwartkopmeeuwen beginnen voorzichtig binnen te druppelen.

Verder trok de spreeuwenzwerm aan het Rietveldsepad veel belangstelling. Op sommige avonden zorgden enkele jagende sperwers en een slechtvalk voor een geweldige voorstelling.

Inmiddels zitten we alweer aan het eind van het jaar 2020, een bijzonder jaar en een jaar met veel beperkingen. In de eerste maanden zijn we nog op excursie geweest naar de Zuid-Hollandse eilanden/Brouwersdam, de Hoekse Waard en Zuid-Limburg. Toen konden we met elkaar genieten van mooie waarnemingen zoals grote trap, zwarte zeekoet, ijsduiker, dwerggans, oehoe en kortsnavelboomkruiper.

Helaas waren we vanaf medio maart genoodzaakt te stoppen met onze excursies, maar gelukkig hebben de meesten van ons op individuele basis de rest van het jaar ook nog genoeg vogels gezien. Er zijn dit jaar in onze gemeente 182 verschillende vogelsoorten gemeld, een mooi aantal met daarbij ook enkele vrij zeldzame soorten.

September

De meest opvallende melding is die van een (wilde) zomertortel die op 10 september in Avifauna ter plaatse was.

Ook de wespendief werd deze maand weer gezien, nu zullen we weer even geduld moeten hebben tot het voorjaar.

De grote zilverreiger is in de regio een veel voorkomende verschijning, de kleine zilverreiger een stuk minder. Vooral in september werd hij wat vaker gemeld, meestal rondom het Bentwoud en Hazerswoude.

Meerdere gekraagde roodstaarten lieten zich zien bij de Kromme Aar, het Hengstenbos en de Oosterbegraafplaats en in de buitengebieden waren diverse paapjes aanwezig.

Oktober

Een echte maand voor de vogeltrek en die was op sommige dagen ook in Alphen duidelijk zichtbaar. Vooral rond midden oktober waren er een aantal erg goede dagen en in het Bentwoud, op de grens van Waddinxveen en Alphen, werden op 13 oktober maar liefst 74.000 overvliegende koperwieken gemeld!

Ook in het Zaanse Rietveld werd de trek op een aantal dagen gevolgd en werden grote pieper en ijsgors gezien. Ook zijn op enkele dagen groepjes baardmannetjes kort ter plaatse geweest.

Twee bladkoningen gingen niet onopgemerkt voorbij en lieten zich horen en/of zien bij Archeon en langs de golfbaan.

Op diverse plekken overvliegende appelvinken en grote lijsters die soms even een korte tussenstop hielden en langs de Steekterweg werd een zilverplevier gezien.

November

De grote aantallen vogels werden minder, maar de inmiddels voor Alphen bekende koereigers gaven juist wat gas bij. Vooral aan het begin van de maand werden er vaak 12 bij elkaar gezien, behoorlijk uniek in Nederland.

In het Bentwoud werden twee jagende velduilen gemeld en ook wordt af en toe een bokje meegepikt. In bijna alle Alphense polders werden blauwe kiekendieven gezien.

Met het verliezen van het blad wordt het een stuk makkelijker om de zeer kleine goudhaantjes en vuurgoudhaantjes te zien, die ook volop in Alphen aanwezig zijn.

December

Aan het begin van de maand werd bij Archeon een siberische tjiftjaf ontdekt en de plek bevalt hem goed, want nog dagelijks laat hij zich goed zien en heel soms ook horen. Hij trekt op met een aantal gewone tjiftjaffen en dan is het verschil ook mooi te zien.

In de polders bij Koudekerk beginnen de ganzen en zwanen weer terug te komen, dit is toch wel de beste ganzenplek voor Alphen. Naast kolganzen en toendrarietganzen werden 3 kleine rietganzen gezien. Ook de kleine zwanen zijn hier weer neergestreken, maar helaas worden het er steeds minder, de dalende trend blijft doorzetten.

Nu eind december worden er nog steeds volop koereigers gezien, vooral in de polders tussen Zwammerdam, Bodegraven en Boskoop. Mogelijk zelfs 14 stuks verspreid over het gebied. Een van de kijkers merkte hier langs de Hoogendoornlaan een roepende goudvink op, ook zeker geen standaardgast in Alphen.

De laatste dagen van 2020 en het begin van 2021 zullen we nog steeds voorzichtig moeten zijn en individueel genieten van de vogels. Maak een mooie wandeling en geef je meldingen vooral ook door via vwgalphen.nl of waarneming.nl

Hopelijk kunnen we later in het jaar ook weer met elkaar op pad. Iedereen fijne feestdagen gewenst!